یک خطای جالب بینایی : مارهای چرخان

این خطای بینایی جالب در سال ۲۰۰۳، توسط «آکیوشی کیتائوکا» ایجاد شد، اما بعد از ایجاد آن سال‌ها کیتائوکا و سایر دانشمندان به دنبال یافتن علت به اشتباه افتادن ذهن ما در حین دیدن این تصویر افتادند.

به تازگی استفان مَکنیک از پژوهشکده مطالعات عصبی باور واقع در فونیکس، مقاله‌ای منتشر کرده است که در آن دلیل این خطای بینایی توضیح داده شده است.

بسته به اینکه به کجای عکس نگاه کنید، دایره‌هایی که چرخش می‌کنند، جایشان عوض می‌شود. به همین خاطر مکنیک و همکارانش به این فکر افتادند که حرکات چشم‌های کسانی که این عکس را می‌بینند، روی کامپیوتر رصد کنند. از آدم‌هایی که در تحقیق شرکت کرده بودند، خواسته شده بود که به محض اینکه احساس کردند، دایره‌ها حرکت می‌کنند، انگشتشان را از روی یک دکمه بردارند.

مکنیک و همکارانش رابطه محکمی بین آغاز این خطای بینایی با نوعی از حرکات غیر ارادی چشم پیدا کردند، این حرکات را اصلاحا پرش‌های میکروی چشم یا میکروساکاد microsaccade می‌نامند.

حتی هنگامی که به چیزی خیره شده‌ایم و روی آن تمرکز کامل داریم، چشم‌های ما حرکات جزئی دارند.

اما چرا چشم‌های ما این حرکات جزئی را دارند و چرا ثابت نمی‌مانند؟
علت این پرش‌های جزئی چشم این است که اگر چشمان ما موقع تمرکز بر روی یک چیز ثابت بمانند، گیرنده‌های بینایی بعد از مدتی، پیام‌های عصبی ضعیف‌تری به مغز می‌فرستند، میکروساکادها در واقع باعث تجدید و نو شدن یا «ری‌فِرِش» شدن گیرنده‌های بینایی می‌شوند و باعث می‌شوند هر گیرنده، بعد از مدتی پیام متفاوتی به مغز ارسال کند.

اما همین میکروساکادها در بعضی از موارد ممکن است در مغز به صورت کاذب احساس متحرک بودن یک جسم ثابت را ایجاد کنند.

مغز ما در بیشتر موارد می‌تواند بین جابجایی جزئی تصویر ناشی از میکروساکادها و حرکت واقعی یک جسم، تفاوت بگذارد و به اشتباه نیفتد.

اما بعضی از اجسام، مثل همین تصویر بالا، بافت و کنتراست خاصی دارند که با جابجایی مختصر چشم، مغز گمان می‌کند که جسم واقعا حرکت کرده است.

بد نیست دو خطای بینایی دیگر که آنها هم به علت میکروساکادها ایجاد می‌شوند، با هم ببینیم.

تصویر زیر که نیاز به توضیح ندارد:

در این تصویر اگر روی قلب متمرکز شوید، این توهم را پیدا می‌کنید که خون در رگ‌ها در حال گردش است:

منبع: discovermagazine